Chào đời khi mới 35 tuần thai, bé trai Nguyễn Ngọc K (ở Tân Lập, Đan Phượng, Hà Nội) chỉ cân nặng 2,5 kg. Sau bữa tiệc đầy tháng của con, chị Nguyễn Công Thị Loan (mẹ bé K) phát hiện mỗi lần bé rướn vặn mình, hoặc lúc vệ sinh… thì bé quấy khóc nhiều hơn.

Giật mình vì vùng bẹn con nổi cục

Chị Loan thay tã cho con thì thấy con sưng một bên bẹn. Ngày hôm sau, chị phát hiện, bên còn lại cũng bị sưng. Chị dùng tay ấn vào vùng sưng thì có cảm giác cứng. Sau khi bé hết khóc, hoặc không rướn vặn mình nữa, vùng sưng trở về bình thường. Hoảng hốt vì sợ con mắc bệnh hiểm, chị bế con đi khám thì phát hiện, bé K bị thoát vị bẹn và tinh hoàn trái có chút dịch.

Được đưa đi khám vào ngày 27/6, bé K được PGS.TS Trần Ngọc Sơn, Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn (Hà Nội) chẩn đoán bị thoát vị bẹn hai bên, chỉ định cho nhập viện và chờ mổ. “Thoát vị bẹn là dị tật do ống bẹn và ống phúc tinh mạc không bịt kín ngay khi trẻ chào đời, biểu hiện bằng một khối phồng tại vùng bẹn - bìu ở trẻ trai và ở gần âm hộ của trẻ gái. Đây là bệnh lý phải phẫu thuật phổ biến nhất ở trẻ”, PGS.TS Trần Ngọc Sơn cho hay.

Theo PGS.TS Trần Ngọc Sơn, có những trẻ biểu hiện bệnh từ rất sớm, ngay từ khi sau sinh, đặc biệt những trẻ đẻ non, thiếu tháng như trường hợp bé K trên đây. Nhưng cũng có những trẻ phải 3-4 tuổi hoặc lớn hơn mới phát hiện bị thoát vị bẹn.

Nhiều người vẫn nhầm tưởng thoát vị bẹn chỉ gặp ở bé trai, nhưng trên thực tế, không ít bé gái cũng bị thoát vị bẹn. Được xếp lịch mổ cùng buổi chiều 29/6 tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, sau ca mổ của bé K là trường hợp bệnh nhi Đỗ Bảo N (4 tuổi, ở Thường Tín, Hà Nội). Theo lời kể của chị Lê Thị Hồng Nhung (mẹ bé N), khoảng đầu tháng 6, một lần tắm cho con gái, chị phát hiện con bị nổi cục ở bẹn phải. Chị theo dõi một tuần liên tục thì thấy khối cục phập phồng, ấn thấy cứng. Bé không đau, không khóc, mỗi lần bé chạy nhảy thì khối cục lại tụt xuống, còn nếu đi lại, vui chơi nhẹ nhàng thì khối cục lại to lên. Chị vội vàng đưa con lên Trạm Y tế xã khám thì được chẩn đoán là bị thoát vị bẹn và hướng dẫn lên bệnh viện tuyến trên điều trị. “Tôi lo lắm. Cứ tưởng chỉ bé trai mới bị. Nghe tin con bị thoát vị bẹn, tôi sợ phần phụ con bị ảnh hưởng. Con còn bé phải mổ thì khổ con, nhưng để lâu chỉ sợ buồng trứng bị làm sao thì còn mệt nữa”, chị Nhung chia sẻ với PV Báo GĐ&XH.

Phát hiện lúc nào, phẫu thuật ngay lúc đó

Theo các chuyên gia, thoát vị bẹn nếu không được điều trị kịp thời, các cơ quan trong ổ bụng như ruột, buồng trứng (ở bé gái) có thể chui vào ống phúc tinh mạc và bị nghẹt. Còn với trẻ trai, do mạch máu nuôi tinh hoàn bị chèn ép bởi các nội tạng bị nghẹt, ruột ép vào bó mạch tinh hoàn sẽ gây giảm lượng máu nuôi đến tinh hoàn. Thậm chí, ở các trẻ bị dị tật này, nếu không được mổ kịp thời sẽ dẫn đến nghẹt ruột, hoại tử ruột rất nguy hiểm, đe dọa tính mạng bệnh nhân.

Cách đây không lâu, do phát hiện thoát vị bẹn nghẹt quá muộn, một buồng trứng của bé N.T.H (6 tháng tuổi) bị xoắn bên trong bao thoát vị đã hoại tử đen và mủn nát, các bác sĩ buộc phải cắt bỏ. Theo các bác sĩ, nghẹt khối thoát vị hoặc xoắn buồng trứng khiến trẻ rất đau đớn nhưng do chưa biết nói nên bé chỉ có biểu hiện duy nhất là quấy khóc, khó chịu không dỗ được. Nếu được phát hiện sớm, khi buồng trứng mới xoắn mà chưa hoại tử, bác sĩ có thể mổ tháo xoắn buồng trứng, tránh hậu quả đáng tiếc kể trên.

PGS.TS Trần Ngọc Sơn cho hay, trước đây ở nước ta, trẻ thoát vị bẹn thường được mổ muộn vì nhiều người vẫn cho rằng bệnh có thể tự khỏi hoặc trẻ nhỏ không được mổ. Trên thực tế, khi trẻ lớn, nguy cơ bệnh trọng càng cao hơn. Ngoài ra, ở các cháu càng nhỏ thì nguy cơ thoát vị bẹn nghẹt càng cao. “Do đó, chỉ trừ trường hợp trẻ sơ sinh thiếu tháng, non yếu, cân nặng chỉ khoảng dưới 1,5 - 2kg thì sẽ được cân nhắc phẫu thuật. Còn các cháu khác kể cả sơ sinh, phát hiện lúc nào phải mổ lúc đó”, PGS.TS Trần Ngọc Sơn khuyến cáo.

Cũng theo PGS.TS Trần Ngọc Sơn, phương pháp kinh điển, phổ biến nhất trong phẫu thuật thoát vị bẹn được tất cả các bệnh viện khác áp dụng từ trước đến nay là mổ một đường lớn ở bẹn. Với phương pháp này, nguy cơ chấn thương cao hơn, vết mổ to khoảng 2 - 3cm. Ngoài ra, còn có thể mổ nội soi, trong đó có ba lỗ đặt trocar và khâu trong bụng. Hai trocar với hai lỗ trên bụng và một kim khâu - phương pháp tiên tiến nhất mà các nước đang áp dụng trong nội soi thoát vị bẹn cho trẻ em. Tuy nhiên, cách này vẫn có hai vết mổ và nhìn thấy sẹo. Từ đó, PGS.TS Trần Ngọc Sơn đã nghĩ ra cách: Tại vị trí rốn bệnh nhân, phẫu thuật viên sẽ đặt dụng cụ trocar quan sát và hỗ trợ cuộc mổ. Từ bên ngoài, phẫu thuật viên sử dụng một loại kim đặc biệt đi xuyên qua thành bụng khâu từ bên ngoài chỗ thoát vị bên trong cơ thể. Phương pháp này sẽ không để lại sẹo bởi vết mổ ở đúng vị trí rốn, đây là sẹo tự nhiên của cơ thể.

Tuy nhiên, vấn đề khó khăn nhất trong phẫu thuật này là Việt Nam chưa có kim khâu chuyên dụng (có nhiều nòng để gài chỉ khâu lỗ thoát vị) như các nước tiên tiến. Do đó, các bác sĩ phải nghĩ ra cách sử dụng kim chuyên dùng để chọc tủy sống, cải tiến để dùng trong phẫu thuật thoát vị bẹn nội soi một lỗ cho trẻ.

Theo PGS.TS Trần Ngọc Sơn, phương pháp này hiện chỉ áp dụng cho trẻ em. Từ ngày 20/6 đến nay, đã có tới hơn 20 trẻ được phẫu thuật bằng phương pháp mới này. Thời gian phẫu thuật cho mỗi ca thoát vị bẹn hai bên chỉ khoảng 45 phút. Sau mổ, bệnh nhân sẽ hồi phục nhanh, có thể ra viện vào ngày hôm sau. Đặc biệt, yếu tố thẩm mỹ nhờ phương pháp mới rất vượt trội, bệnh nhân không hề để lại sẹo vì đường vào của trocar trong phẫu thuật loại này đúng vị trí rốn.

Với bệnh nhân bị thoát vị bẹn, khoảng 10 - 30% bệnh nhân có lỗ thoát vị bẹn đối diện tiềm tàng. Với phương pháp mới này, các bác sĩ có thể phát hiện ra nguy cơ này và xử lý ngay, trong khi các phương pháp hiện nay phải mổ lần lượt từng bên. Ngoài ra, phẫu thuật nội soi một lỗ cũng rất phù hợp cho các trường hợp mổ thoát vị bẹn bị tái phát, khi bệnh nhân đã mổ ở bẹn nhưng không có kết quả. Phương pháp này có thể mổ mà không động đến vùng mổ cũ.